Υποθαλάσσια συμπίεση και προσσελήνωση με το Ormen Lange

Φόρτωση και εκφόρτωση των μονάδων ψύξης του σταθμού συμπιεστή και της μονάδας ελέγχου ροής στο OneSubsea Horsoy, υπό την παρουσία της Shell και της ομάδας OneSubsea (Πίστωση: Shell)

Τα εγκαίνια ενός συστήματος υποθαλάσσιας συμπίεσης που κατέγραψε παγκόσμιο ρεκόρ στη Νορβηγία τον Αύγουστο του 2025 σηματοδότησε ένα πρωτοποριακό άλμα στη μηχανική. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της OneSubsea, Mads Hjelmeland, και τον Διευθυντή Έργου της Shell, Richard Crichton, η επιτυχία του βασίστηκε σε ένα βασικό συστατικό: τη στενή συνεργασία μεταξύ της εταιρείας διαχείρισης Shell και της συμμαχίας παράδοσης OneSubsea, Subsea7 και Aker Solutions.

Αυτή η συνεργατική κουλτούρα δοκιμάστηκε στην τελική της μορφή στις αρχές του 2023, σε μια εγκατάσταση δοκιμών στο Horsøy, ένα νησί έξω από το Bergen. Εδώ, η ομάδα μηχανικών συγκεντρώθηκε για την πρώτη πλήρη λειτουργία του υποθαλάσσιου συστήματος συμπίεσης Ormen Lange Phase 3. Ήταν μια κρίσιμη στιγμή στο έργο πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, το αποκορύφωμα πέντε ετών εντατικής εργασίας από την ανάθεση της σύμβασης τον Οκτώβριο του 2019. Ένας τεράστιος σταθμός συμπίεσης 800 τόνων, βυθισμένος σε ένα φρεάτιο δοκιμών, συνδέθηκε με έναν προσομοιωτή που σχεδιάστηκε για να μιμείται την απόσταση 120 χιλιομέτρων από το χερσαίο εργοστάσιο φυσικού αερίου στη Nyhamna.

«Το επίπεδο έντασης στην αίθουσα ήταν αρκετά υψηλό καθώς ετοιμαζόμασταν να πατήσουμε το κουμπί για πρώτη φορά. Όταν το κάναμε και δεν συνέβη τίποτα, το άγχος αυξήθηκε ακόμη περισσότερο», δήλωσε ο Mads Hjelmeland, Διευθύνων Σύμβουλος της OneSubsea.

Αυτή η τεταμένη στιγμή έγινε εμβληματική για το έργο Φάσης 3 του Ormen Lange. Η επίλυση - η διάγνωση και η διόρθωση ενός σφάλματος λογισμικού - ήταν μια απόδειξη όχι μόνο για το παγκόσμιο ρεκόρ μηχανικής, αλλά και για μια κουλτούρα συνεργασίας που ο Hjelmeland πιστεύει ότι ήταν απαραίτητη για το αποτέλεσμα του έργου. Οι βάσεις που τέθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της δοκιμής στην ξηρά οδήγησαν σε μια αξιοσημείωτα ομαλή εκκίνηση στην ανοιχτή θάλασσα, μια επιτυχία που επανέλαβε ο Διευθυντής Έργου της Shell στο έργο Φάσης 3 του Ormen Lange, Richard Crichton. «Όταν πραγματοποιήσαμε την τελική θέση σε λειτουργία, μας χρειάστηκαν μόνο 20 ημέρες από την εκκίνηση των συμπιεστών μέχρι να φτάσουμε στην πλήρη ισχύ, κάτι που είναι αρκετά εξαιρετικό», είπε.

Richard Crichton, Διευθυντής Έργου στην Ormen Lange, Shell (Πίστωση: Shell)

Η αναπόφευκτη πρόκληση

Το κοίτασμα Ormen Lange, το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Νορβηγίας, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης για πάνω από δύο δεκαετίες. Ωστόσο, μετά από χρόνια παραγωγής, η πίεση του φυσικού κοιτάσματος μειωνόταν σταθερά, καθιστώντας ολοένα και πιο δύσκολη την ανάκτηση των υπόλοιπων όγκων φυσικού αερίου. Αυτό έθεσε την Shell, την OneSubsea και τους συνεργάτες τους αντιμέτωπους με μια σημαντική πρόκληση: πώς να μεγιστοποιήσουν την ανάκτηση και να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής ενός κρίσιμου περιουσιακού στοιχείου βαθέων υδάτων.

Η εντολή από τη νορβηγική κυβέρνηση θεσπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αντανακλώντας μια προοδευτική προσέγγιση στη διαχείριση των πόρων. Όταν εγκρίθηκε το αρχικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Λειτουργίας του κοιτάσματος, περιελάμβανε μια συγκεκριμένη προϋπόθεση ότι ο φορέας εκμετάλλευσης έπρεπε να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μεγιστοποιήσει την ανάκτηση. «Η υποθαλάσσια συμπίεση ορίστηκε ως απαίτηση όταν ήρθε η ώρα», δήλωσε ο Hjelmeland. Όταν ήρθε η ώρα, αξιολογήθηκαν δύο κύριες έννοιες: μια συμβατική πλωτή πλατφόρμα και ένα προηγμένο σύστημα υποθαλάσσιας συμπίεσης. Μετά από αυστηρές αξιολογήσεις, η Shell και οι συνεργάτες της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η υποθαλάσσια επιλογή ήταν ανώτερη, υποσχόμενη υψηλότερο ποσοστό ανάκτησης, μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση και πιο ευνοϊκό κόστος επένδυσης.

Σπάζοντας το «Αδύνατο» Καρύδι

Η καθοριστική τεχνική πρόκληση του έργου ήταν η απόσταση step-out των 120 χιλιομέτρων, η οποία έθεσε νέο παγκόσμιο ρεκόρ για τη μετάδοση ισχύος σε ένα υποθαλάσσιο σύστημα συμπίεσης. «Η μεγαλύτερη απόσταση που είχαμε παραδώσει σε παρόμοια συστήματα στο παρελθόν ήταν περίπου 35 χιλιόμετρα», δήλωσε ο Hjelmeland, προσθέτοντας ότι υπήρχε σημαντικός σκεπτικισμός από ορισμένους στον κλάδο κατά τη φάση της αρχικής επαλήθευσης. «Υπήρχαν άνθρωποι εκείνη την εποχή που έλεγαν ότι αυτό δεν ήταν δυνατό», θυμήθηκε.

Το τεχνικό κρίσιμο σημείο ήταν η τροφοδοσία και ο έλεγχος του καλωδίου πολλαπλών φορέων και η τοποθέτηση του συστήματος μεταβλητής συχνότητας (VFD) 120 χιλιόμετρα μακριά από τον κινητήρα και τα χειριστήριά του. Για να μειωθεί αυτό το ρίσκο, η συμμαχία κατασκεύασε έναν προσομοιωτή πλήρους κλίμακας του καλωδίου πολλαπλών φορέων και τον συνέδεσε με το πραγματικό υποθαλάσσιο σύστημα για εκτεταμένες δοκιμές στην ξηρά. «Αυτή είναι μια μοναδική δυνατότητα που μας δίνει την αυτοπεποίθηση να πούμε στους συνεργάτες μας ότι ακόμα κι αν η τεχνολογία είναι καινούργια, μπορούμε να την επαληθεύσουμε μαζί», δήλωσε ο Hjelmeland. Αυτό το επίτευγμα περιέγραψε ως τη στιγμή της «προσελήνωσης» του έργου - αποδεικνύοντας ότι το αδύνατο ήταν, στην πραγματικότητα, δυνατό.

Mads Hjelmeland, Διευθύνων Σύμβουλος, OneSubsea (Πίστωση: OneSubsea)

Η ψυχολογική ασφάλεια ήταν το κλειδί

Ενώ η τεχνολογία ήταν πρωτοποριακή, ο Hjelmeland τόνισε ότι η επιτυχία του έργου εξαρτιόταν εξίσου από το συνεργατικό του πλαίσιο. Αντιμέτωποι με απρόβλεπτες προκλήσεις όπως η πανδημία COVID-19 και η γεωπολιτική αναταραχή, η συμμαχία μεταξύ των OneSubsea, Shell, Subsea7 και Aker Solutions λειτούργησε ως μια ενιαία, ολοκληρωμένη ομάδα.

«Αυτό που πραγματικά θέλω να τονίσω είναι η «ήπια» πλευρά της συνεργασίας», δήλωσε ο Hjelmeland. Από την αρχή, οι εταίροι δημιούργησαν μια σαφή πλατφόρμα για τον τρόπο με τον οποίο θα συνεργάζονταν, ξεπερνώντας μια παραδοσιακή σχέση πελάτη-εργολάβου.

Ένα βασικό εργαλείο που εισήγαγε η Shell ήταν η «νοοτροπία του μαθητή».

«Καθώς προκύπτουν πράγματα ή συμβαίνουν περιστατικά, κάνουμε ένα βήμα πίσω και μαθαίνουμε από αυτά τα γεγονότα. Αυτή είναι η ουσία ολόκληρης της συνεργασίας», εξήγησε ο Διευθυντής Έργου της Shell, Richard Crichton, ο οποίος υποστήριξε τη φιλοσοφία. Είπε ότι ο στόχος ήταν να οικοδομηθεί ένα τόσο υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης ώστε τα όρια μεταξύ των εταιρειών να θολώσουν σε μια πραγματική προσέγγιση «μίας ομάδας». «Στο τέλος, δεν μπορείς να καταλάβεις αν κάποιος εργάζεται για τη Shell ή για την OneSubsea», δήλωσε ο Crichton. «Τότε είναι που αποκτάς πραγματική συνεργασία».

Η βάση αυτού ήταν η ψυχολογική ασφάλεια—η διαβεβαίωση ότι τα μέλη της ομάδας μπορούσαν να αναφέρουν τα κακά νέα χωρίς φιλτράρισμα, χωρίς φόβο μήπως κατηγορηθούν. «Ένα «παιχνίδι επίρριψης ευθυνών» σχετικά με το γιατί κάτι δεν λειτούργησε απλώς δεν θα είχε λειτουργήσει», σημείωσε ο Crichton. Αυτό το συναίσθημα συμμεριζόταν και ο Hjelmeland. «Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας οφειλόταν στο ότι καταφέραμε να καταρρίψουμε τα εμπόδια στο εμπορικό πλαίσιο και να μοιραστούμε πληροφορίες ανοιχτά», υποστήριξε. «Δεν νομίζω ότι θα είχαμε πετύχει χωρίς αυτή τη συνεργασία».

Ένα νέο σημείο αναφοράς

Από την τεταμένη στιγμή της αρχικής αποτυχημένης δοκιμής στο Horsøy, το έργο κορυφώθηκε με τα απρόσκοπτα εγκαίνια στις 26 Αυγούστου 2025. Αυτή η επιτυχία καθιέρωσε πολλά νέα σημεία αναφοράς στον κλάδο. Είναι το πρώτο έργο υποθαλάσσιας επεξεργασίας στον κόσμο που εξαλείφει εντελώς την ανάγκη κατασκευής και συντήρησης μιας πλατφόρμας, μια πραγματική λύση από υποθαλάσσια σε παραλία. Επιπλέον, η απόσταση εξόδου των 120 χιλιομέτρων από την ακτή θέτει ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ για τη μεταφορά ενέργειας σε ένα υποθαλάσσιο σύστημα συμπίεσης. Παρέχοντας ενέργεια συμπίεσης κοντά στη δεξαμενή, η τεχνολογία αυξάνει τον ρυθμό ανάκτησης στο δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Νορβηγίας από 75% σε ένα παγκόσμιας κλάσης 85%. Αυτό απελευθερώνει επιπλέον 30 έως 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, τα οποία είναι αρκετά για να τροφοδοτήσουν όλα τα νοικοκυριά σε μια πόλη του μεγέθους της Βαρκελώνης, και θα μπορούσαν να δημιουργήσουν έως και 70 δισεκατομμύρια NOK σε πρόσθετα έσοδα για το νορβηγικό κράτος.

Τροφοδοτούμενη από νορβηγική υδροηλεκτρική ενέργεια και επεξεργασμένη σε κλειστό σύστημα, η εγκατάσταση έχει επίσης ένα από τα χαμηλότερα αποτυπώματα άνθρακα ανά μονάδα ενέργειας στον κόσμο. Η κληρονομιά της Φάσης 3 του Ormen Lange είναι ένα αποδεδειγμένο σύνολο εργαλείων που πλέον μπορεί να αναπαραχθεί παγκοσμίως.

«Το πρώτο μάθημα είναι η τεχνολογία», κατέληξε ο Hjelmeland. «Η υποθαλάσσια επεξεργασία έχει τεράστια αξία. Το δεύτερο είναι ο νέος τρόπος εργασίας - σε συνεργασία, με νοοτροπία μαθητή. Το να πάρουμε αυτό το μάθημα μαζί μας, μαζί με το τεχνολογικό μας χαρτοφυλάκιο, κάνει το μέλλον πολύ συναρπαστικό».

Εξερευνήστε την τελευταία έκδοση του περιοδικού Offshore Engineer , το οποίο περιλαμβάνει το άρθρο «Υποθαλάσσια συμπίεση και η προσσελήνωση Ormen Lange» της Josefine Spiro, καθώς και πολλά άλλα από κορυφαίους ειδικούς του κλάδου και δημοσιογράφους.